ROP – projekt ustawy opublikowany. Co oznacza dla branży opakowaniowej?

Nowe przepisy, długo oczekiwane przez rynek, zakładają realne przeniesienie kosztów zagospodarowania odpadów opakowaniowych na producentów, zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci”. To fundamentalna zmiana, która w kolejnych latach wpłynie na funkcjonowanie całego sektora opakowaniowego.

Główne założenia projektu

Projekt przewiduje, że przedsiębiorcy wprowadzający na rynek produkty w opakowaniach będą zobowiązani do ponoszenia kosztów ich późniejszego zagospodarowania. Wysokość opłat będzie zależna od masy, objętości i recyklingowalności opakowań. Im bardziej ekologiczne i lżejsze opakowanie – tym niższa opłata.

Opłata opakowaniowa nie ma istotnie wpływać na ceny detaliczne – w pierwszym roku jej wysokość wyniesie maksymalnie pół grosza za sztukę. System zostanie wdrożony stopniowo, a pełne wdrożenie nastąpi w 2028 r.

Środki trafią do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), który następnie przekaże je gminom odpowiedzialnym za odbiór i recykling odpadów opakowaniowych.

Korzyści i wyzwania

Z punktu widzenia obywateli nowe przepisy mają zapewnić stabilniejsze opłaty za odpady komunalne i lepszą dostępność ekologicznych opakowań. Gminy zyskają dodatkowe środki na rozwój systemów zbiórki, co pozwoli uniknąć ryzyka kar za niewykonywanie unijnych poziomów recyklingu.

Dla przedsiębiorców oznacza to jednak nowe obowiązki i koszty. Choć projekt zakłada niski poziom opłat w pierwszym okresie, pełne wdrożenie systemu będzie wymagało od firm przeglądu portfela opakowań, poszukiwania bardziej zrównoważonych rozwiązań i dostosowania procesów do nowych realiów.

Eksperci wskazują, że przyjęty model jest w dużej mierze wzorowany na rozwiązaniach czeskich, ale zawiera korekty mające uniknąć problemów znanych z rynku węgierskiego, gdzie środki ROP nie były w pełni przeznaczane na gospodarkę odpadami.

Głos branży

Projekt budzi kontrowersje. Samorządy opowiadały się za bezpośrednim przekazywaniem opłat do gmin, argumentując, że lokalne systemy gospodarki odpadami są sprawne i potrzebują jedynie stabilnego finansowania. Z kolei przedsiębiorcy wskazywali na brak mechanizmów kontroli wydatkowania środków przez samorządy oraz ryzyko, że zostaną potraktowani jedynie jako płatnicy systemu, bez realnego wpływu na jego efektywność.

Resort klimatu zdecydował się na wariant preferowany przez stronę samorządową, zakładający centralny podział środków przez NFOŚiGW. To rozwiązanie już teraz spotyka się z krytyką części przedsiębiorców i organizacji branżowych, które apelują o większą przejrzystość systemu i uwzględnienie roli biznesu w monitorowaniu wydatków.

Co dalej?

Projekt ustawy został skierowany do uzgodnień międzyresortowych, opiniowania i konsultacji publicznych. Termin ich prowadzenia – w środku sezonu wakacyjnego – budzi obawy co do jakości i szerokości dialogu. Publikacja ustawy w Dzienniku Ustaw jest planowana na IV kwartał 2025 r.

Dla branży opakowaniowej oznacza to konieczność ścisłego monitorowania procesu legislacyjnego i przygotowania się na nowe obowiązki. Już teraz warto analizować portfolio opakowań pod kątem redukcji masy i zwiększenia recyklingowalności, aby ograniczyć przyszłe obciążenia finansowe.

Źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska

Wprowadzenie systemu ROP oznacza, że znaczenie innowacyjnych i ekologicznych rozwiązań w branży opakowaniowej będzie rosło. Targi TAROPAK staną się jeszcze ważniejszą platformą do prezentacji opakowań spełniających nowoczesne standardy – lżejszych, łatwiejszych w recyklingu i bardziej przyjaznych środowisku. To właśnie tutaj przedsiębiorcy będą mogli znaleźć inspiracje oraz konkretne rozwiązania, które pomogą im sprostać wymaganiom nowych regulacji i oczekiwaniom rynku.